"Kerstbomen"onderwater

Elke keer op Bonaire ontmoet ik weer nieuwe mensen en ontdek ik nieuwe projecten. Het is en blijft een bijzonder eiland op allerlei manieren en het voelt inmiddels een beetje als een tweede thuis voor mij.

Ook tijdens dit bezoek (ik ben inmiddels weer terug in Nederland) had ik het genoegen om een nieuw initiatief te zien, “coral restoration”. Als natuurbeschermer denk ik: dat kan niet, koraal en stekken en terugzetten in de oceaan. Ik ben opgevoed met het idee dat we geen koraal mogen aanraken, laat staan stekken en terugplanten – iets wat eigenlijk gewoon wereldwijd voor iedereen geldt. Maar ja, m’n nieuwsgierigheid was gewekt. Ik heb een afspraak gemaakt met het team van biologen/duikers om te praten en om het project te zien.

De ontmoeting begon met een presentatie in BuddyDive, het resort waar het project is gestart met de kennis van Ken Nedimyer www.coralfoundation.org uit de VS. Ik had natuurlijk heel veel vragen: hoe kan dit; welke soorten koraal betreft het; hoe is de kwaliteit van het koraal; welke data worden verzameld; hoe snel groeit het en waar wordt het teruggeplaatst. Dat leverde veel discussie op, maar ook de afspraak dat ik de volgende dag les zou krijgen op de school en mee ga onderwater om het met eigen ogen te zien.

Op Bonaire is marine bioloog Augusto en z'n team gestart met Coral foundation bij Buddydive. De reden? Bonaire is een van de beste duikplekken in de wereld; al vlak langs de kustlijn duik je zo tussen het mooiste koraal. Dat moet natuurlijk zo blijven. Maar het koraal is de laatste jaren achteruit gegaan door vervuiling en erosie. Afvalwater vervuilt de koraalriffen, waardoor zij beschadigen en zelfs sterven. Ook erosie veroorzaakt problemen voor het koraal. Door loslopende geiten wordt de bodem zanderig en los en spoelt er veel zand, modder de zee in en bedekt de koralen, waardoor zij beschadigen en dood kunnen gaan. Een ‘white disease’ (ziekte bij koralen) en verwoesting door orkanen. Er zijn dus echt plekken waar het koraal enorm geholpen is met koraalherstel.

Dit koraalrestoratie-initiatief helpt daarbij; er moeten nog heel wat informatie verzameld worden, maar de eerste resultaten zijn er en het aangeplante koraal groeit als kool. Er zijn 2 soorten koraal die gestekt kunnen worden: hertshoorn- en elandgeweikoraal.
Na de les over wat ik moet doen, gaan we duiken. Ik heb een soort afwasborstel bij me en natuurlijk m’n fotocamera. De stekjes worden in een soort boompjes (kerstbomen) gehangen die zijn gemaakt van buizen: ze wiegen mee op de zeestroming. De opbouw is beneden, de papa’s en mama’s, dit zijn de oorspronkelijke koralen waar de stekken van gemaakt worden en daarboven alle stekken. De kraamkamer bestaat uit een aantal bomen. De stekken worden goed in de gaten gehouden en al deze informatie en ontwikkelingen worden bijgehouden in de computer en verzameld om van te leren.
Daar zwom ik dan met mijn afwasborsteltje. Ik had er moeite mee om te beginnen – alles gaat zo tegen mijn principes in, want normaal gesproken moet je ver van de koralen blijven en altijd zorgen dat je ze niet aanraakt! Ik ben eerst 3 keer om de koraalboom gezwommen om mezelf ervan te overtuigen dat ik dit werk mag doen om het te ervaren en erover te leren. En vervolgens ben ik aan het werk gegaan. Het koraal moet worden gepoetst, want er zit algen aanslag op en de stekken moeten worden gecheckt. Ik mocht ook zelf stekken, dus een stukje koraal knippen en aan de boom hangen. Ik kan je vertellen: dat koraal is echt verbazingwekkend hard!

Het is niet zomaar een project, want er wordt veel tijd en geld geïnvesteerd in het opleiden van mensen, het verzamelen van gegevens, het delen van de kennis en vooral de ontwikkeling te monitoren.

"Voorkomen is beter dan genezen", maar als koraal eenmaal beschadigd is dan is dit koraalherstel een van de mogelijke oplossingen. Er is nu een wereldwijd probleem dat de kwaliteit van de riffen verslechterd, door overbevissing, schadelijke vistechnieken en de achteruitgang van de waterkwaliteit (vervuiling, verzuring en opwarming). Deze restoratie kan op lokaal niveau een investering zijn in de versterking van kleine oppervlaktes van kwetsbare koraal hier op Bonaire. Het kan de verdwenen vissen terugbrengen en het koraal kan groeien. Ook is het mogelijk dat koraalherstel op een positieve manier verschillende partijen bij elkaarkan brengen op het gebied van natuurbehoud, en kan het bewustwording creëren onder de lokale overheid en toeristen. Het project zit nog in de ontwikkelingsfase. Het onderzoeksinstituut Imares gaat verder onderzoek doen naar de effectiviteit van deze koraal restoratie methode de komende maanden. Het was een hele bijzondere ervaring voor mij.